مقدمه: رسالت اصلی مدیریت، دستیابی به بهره وری بیشتر است که همواره مورد توجه مدیران برای اداره و مهندسی مجدد سازمان بوده است. در این میان بهره وری نیروی انسانی مهم ترین دغدغه مدیران سازمان های امروزی است. عوامل زیادی در ارتقای بهره وری نیروی انسانی موثرند که نمی توان همه آنها را شناسایی و در مورد آنان اقدام کرد. بنابراین، ناچاریم الگوی با صرفه ای ارایه دهیم و برای این کار از تحلیل عاملی که یک روش الگوی بهینه است استفاده می کنیم. هدف: تعیین مولفه های موثر بر بهره وری نیروی انسانی با استفاده از تحلیل عاملی.مواد و روش ها: این پژوهش توصیفی، تحلیلی و مقطعی، درماه های شهریور، مهر و آبان 1388 در دو مرحله انجام شد. در مرحله کیفی پژوهش، صاحبان فرایند، 45 نفر از خبرگان و در مرحله تحلیل عاملی 321 نفر از اعضای هیات علمی، کارشناسان آموزشی و کارشناسان نیروی انسانی دانشکده های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان بودند ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته مطالعه کتابخانه ای و مطالعه راهنما بود که اعتبار محتوای آن به صورت Expert panel و اعتبار سازه آن با تحلیل عاملی اکتشافی (تحلیل مولفه های اصلی) و تحلیل عاملی تاییدی انجام شد. پایایی آن هم با روش های آزمون مجدد و همسانی درونی با استفاده از آلفا کرون باخ تایید شد. بخش اول پرسشنامه 8 سوال حاوی مشخصات فردی و دموگرافی و بخش دوم 42 سوال در خصوص متغیرهای موثر بر بهره وری نیروی انسانی بود که بر مبنای مقیاس 5 درجه ای لیکرت نمره  داده شد. برای کفایت حجم نمونه، مقیاس مایراکلین و برای مناسب بودن داده ها، آزمون بارتلت بکار رفت. نتایج: در تحلیل اکتشافی 5 مولفه اصلی شناسایی شد که به ترتیب اهمیت شامل: 1- فرهنگ سازمانی با 18 متغیر و واریانس 29.26%، 2– شرایط محیطی با 7 متغیر و واریانس 12.96% و ارزش ویژه 2.63، 3– عوامل انگیزشی با 10 متغیر و واریانس 12.84 درصد و ارزش ویژه 1.58، 4- توانمندسازی با 4 متغیر و واریانس 7.47 درصد و ارزش ویژه 1.34، 5– شیوه رهبری با 3 متغیر و واریانس5.05  درصد و ارزش ویژه 1.21 که این مولفه با واریانس 67.60 درصد، تغییر بهره وری نیروی انسانی را تبیین کردند.بحث و نتیجه گیری: فرهنگ سازمانی، شرایط محیطی، عوامل انگیزشی، توانمندسازی و شیوه رهبری، عوامل موثر بر افزایش بهره وری نیروی انسانی در محیط مورد مطالعه بودند، که بیشترین میزان تغییر بهره وری نیروی انسانی را در بر می گیرند. بین فرهنگ سازمانی و بهره وری نیروی انسانی رابطه معنی دار وجود دارد و این عامل از مهم ترین عوامل موثر بر عملکرد (بهره وری نیروی انسانی) در محیط مورد مطالعه محسوب می شود.

یکی از عوامل مهمی که تاثیر قابل ملاحظه ای بر بهره وری دارد و می تواند نقش موثری در افزایش آن ایفا نماید، آموزش است. فنون و طرح های جدید ارتقاء بهره وری نمی تواند بدون پرسنل آموزش دیده، ایجاد و بکار گرفته شود. نیروی انسانی بر اساس امکانات، مهارتها، دانش و نگرش خویش که از آموزش کسب کرده است، در طی مراحل مختلفی می تواند نقش بسزایی در بهبود و افزایش بهره وری داشته باشد. یکی از دلایل پایین بودن بهره وری در جامعه ما این است که متاسفانه آموزش که نتیجه مستقیم آن، ارتقای سطح علمی و تخصصی شاغلان در سازمان های مختلف است، به فراموشی سپرده شده است. حال آنکه در جهان رقابتی امروز، بی شک یکی از ابزارهای بسیار مهم در ایجاد تحول و بقای سازمان و رسیدن به اهداف و رسالت های تعریف شده برای آن، برنامه ها و رویکردهای نوین آموزش است. بسیاری از سازمان ها آموزش را هزینه تلقی می نمایند و به همین منظور بودجه اندکی را به امر آموزش نیروی انسانی اختصاص می دهند که این طرز تفکر اشتباه باعث عقب ماندگی سازمان از فناوری و دانش روز شده است. آموزش هزینه نیست، بلکه سرمایه گذاری در زمینه تحقق اهداف سازمانی می باشد. در این مقاله تلاش بر این است که نقش، اهمیت، اهداف و جایگاه آموزش نیروی انسانی را در بهبود و افزایش سطح بهره وری سازمانها و نوع رابطه این دو را با هم نشان دهیم.

هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی نقش سرمایة فکری و رابطة آن با بهره وری نیروی انسانی در میان کارکنان دانشگاه ارومیه بود. جامعة آماری این پژوهش را کلیة کارکنانی تشکیل داده اند که با استفاده از نمونه گیری تصادفی طبقه ای-نسبی-تعداد 214 نفر به عنوان نمونة آماری براساس فرمول کوکران انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از دو پرسشنامة استاندارد سرمایة اجتماعی و بهره وری نیروی انسانی استفاده شد. داده های تحقیق، پس از جمع آوری براساس فرضیه-های پژوهش و با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی نظیر میانگین، انحراف معیار، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام، استفاده گردید. یافته ها نشان دادند: بین سرمایة اجتماعی و عناصر آن با بهره وری نیروی انسانی رابطة مثبت و معنا داری وجود دارد. سرمایة ساختاری، سرمایة رابطه ای و سرمایة شناختی، توان پیش بینی مثبت و معنادار بهره وری نیروی انسانی را دارند. درنتیجه می توان بیان کرد که سرمایة اجتماعی می تواند بر بهره وری نیروی انسانی اثرگذار باشد. هدفاصلیپژوهشحاضر، بررسی نقش سرمایة فکری و رابطة آن با بهره وری نیروی انسانی در میان کارکنان دانشگاه ارومیه بود. جامعة آماریاینپژوهشراکلیة کارکنانیتشکیل داده اندکهبااستفادهازنمونه گیری تصادفی طبقه ای-نسبی-تعداد 214 نفر به عنواننمونةآماری براساس فرمول کوکرانانتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از دو پرسشنامة استاندارد سرمایة اجتماعی و بهره وری نیروی انسانی استفاده شد. داده های تحقیق، پس از جمع آوری براساس فرضیه های پژوهش و با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی نظیر میانگین، انحراف معیار، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام، استفاده گردید. یافته ها نشان دادند: بین سرمایة اجتماعی و عناصر آن با بهره وری نیروی انسانی رابطة مثبت و معنا داری وجود دارد. سرمایة ساختاری، سرمایة رابطه ای و سرمایة شناختی، توان پیش بینی مثبت و معنادار بهره وری نیروی انسانی را دارند. درنتیجه می توان بیان کرد که سرمایة اجتماعی می تواند بر بهره وری نیروی انسانی اثرگذار باشد.